****
In de performance Intergalactic (An Attempt To Overcome The Binary) zijn makers Andrea Božić, Julia Willms en Robert Pravda meer dan geslaagd in wat volgens het programmafoldertje de doelstelling van de productie is: radicaal breken met het leven en denken in hokjes. De voorstelling, de eerste die de makers onder de naam van het interdisciplinaire platform TILT creëerden, voert de kijker mee naar de grijze gebieden tussen die goed afgeschermde hokjes. En dan blijkt het kale toneel opeens toegang te verschaffen tot een labyrint van ruimtes.
Zwart of wit? Wit of zwart?
Intergalactic begint bedrieglijk eenvoudig. Op een lege toneelvloer maken Božić en Willms om de beurt verschillende patronen met zwarte en witte kartonnen kaarten. Alsof de toeschouwer dit nog niet wist, benoemen zij telkens met uitgestoken vinger triomfantelijk de kleur van de kaarten. Willms doet dat in het Duits (‘Schwarz’ of ‘Weiss’), Božić in het Engels (‘black’ of ‘white’).
De scène oogt simpel maar is tegelijk diepgaand. Want net als kinderen op jonge leeftijd de dingen vaak benoemen op basis van zwart of wit, of boven of onder, zo proberen ook de performers aan de hand van twee uitersten een grip te krijgen op de ruimte. Maar Božić en Willms zijn daarin, net als kleine kinderen, natuurlijk niet uniek. Iedereen maakt immers onbewust gebruik van dergelijke basiscategorieën om de wereld beter te kunnen begrijpen. Zoals de performers treffend laten zien, spelen taal, kleur en gebaren daarbij een belangrijke rol.
Schemergebieden
Spannend wordt het vooral als de performers op zoek gaan naar de mysterieuze ‘in-betweens’ – de schemergebieden tussen de goed begrensde hokjes van ons denken. In één scène maken Božić en Willms bijvoorbeeld met enkele witte kaarten een aan de voorkant opengewerkte kubus. De figuur lijkt binnen de grotere ruimte van het theater geen opvallende functie te vervullen, totdat Božić er een miniatuurvoetbal en –tribune aan toevoegt. Een grotere voetbal plaatst zij midden op de toneelvloer.
De intrigerende scène vestigt de aandacht op de complexe wisselwerking tussen verschillende ruimtes en de manier waarop die onze blik op onze directe omgeving beïnvloeden. Waar we eerst misschien alleen een voetbal op een toneelvloer zagen, zien we nu een voetbalstadion. En wat we aanvankelijk voor een kubus hielden, is nu een afspiegeling van de ruimte waarin wij ons op dit moment bevinden: het theater.
Verschillen
Intergalactic speelt op deze manier voortdurend een intelligent spel met verschillende niveaus van realiteit. Het knappe is dat de makers deze niveaus vluchtig maar krachtig op weten te roepen, zonder ze uitgebreid visueel voor te stellen. Met ondersteuning van Pravda’s onheilspellende soundscapes of Katinka Marac’s dynamische lichtplan kan een theaterzaal een voetbalstadion zijn, maar ook een duister gat dat zich weigert aan te passen aan de wensen van zijn gebruiker. Daarmee krijgt de performance, naast een filosofische, ook een rake ideologische ondertoon. Ruimtes zijn er namelijk niet alleen om hokjes van te maken, maar ook om radicaal open te breken.
Wie: TILT | Concept, regie en performance: Andrea Božić | Concept, tekst, video en performance: Julia Willms | Concept, geluid en performance: Robert Pravda | Lichtplan: Katinka Marac
Wat: Intergalactic (An Attempt To Overcome The Binary)
Gezien: Vrijdag 8 maart 2013
Waar: Frascati 2, Amsterdam
Beoordeling: ****
http://www.cultuurbewust.nl/theater-66968-recensie-intergalactic-an-attempt-to-overcome-the-binary/
Gepubliceerd op: 11-03-2013
